Οι 5 κίνδυνοι που αντιπροσωπεύει το πρόγραμμα FCAS για την άμυνα και την ευρωπαϊκή βιομηχανία

Λίγες μέρες πριν από τα εγκαίνια της Αεροπορικής Έκθεσης του Παρισιού 2019, η Πρόγραμμα FCAS, που βρίσκεται στο επίκεντρο των γαλλογερμανικών φιλοδοξιών για τα επόμενα 50 χρόνια από την άποψη της στρατιωτικής αεροναυπηγικής, έχει επενδύσει τα μέσα ενημέρωσης, χωρίς να τσιγκουνεύονται με υπερθετικούς γι' αυτό.

Ωστόσο, από αυτό το πρόγραμμα δεν λείπουν κίνδυνοι, συμπεριλαμβανομένων ανησυχιών για μακροπρόθεσμη γαλλογερμανική βιομηχανική συνεργασία ή τεχνολογικές αβεβαιότητες, με τον ίδιο τον Αρχηγό της Πολεμικής Αεροπορίας να παραδέχεται ότι το τεχνολογικό περιβάλλον το 2045 δεν μπορούσε να οραματιστεί σήμερα.

Επιπλέον, η FCAS, η οποία θεωρείται απειλή από τη στρατιωτική βιομηχανία των ΗΠΑ πολύ προσκολλημένη στην προστασία της ευρωπαϊκής της αγοράς, είναι επίσης στόχος εξωτερικών παραγόντων, γεγονός που εξηγεί την προθυμία των ΗΠΑ να κλειδώσουν τους Ευρωπαίους πελάτες τους με το F35, του οποίου η επιχειρησιακή ζωή θα ξεπεράσει το 2060.

Πέρα από αυτούς τους κινδύνους, κοινούς στην πλειονότητα των φιλόδοξων στρατιωτικών προγραμμάτων, το πρόγραμμα FCAS, από τη φύση του, και τα παραδείγματα που διέπουν το έργο, φέρει επίσης πολύ πιο προβληματικά στίγματα, δημιουργώντας δυνητικά σημαντικούς κινδύνους για τη γαλλική και ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, καθώς και τις επιχειρησιακές δυνατότητες των ενόπλων δυνάμεων των συμμετεχουσών χωρών.

1- Ο κίνδυνος του προγράμματος FCAS για την Αμυντική Ευρώπη.

Το FCAS παρουσιάζεται σήμερα ως το εμβληματικό πρόγραμμα για την οικοδόμηση της Ευρώπης της Άμυνας, συγκεντρώνοντας δύο από τις σημαντικότερες αεροναυτικές βιομηχανίες στην Ένωση και με τις φιλοδοξίες του που είναι πιθανό να διατηρήσει την Ευρώπη τεχνολογικά στο επίπεδο των μεγάλων στρατιωτικών εθνών.

Αλλά αυτή η φιλοδοξία είναι αντίθετη με τη μορφή που επιλέχθηκε για το πρόγραμμα, δηλαδή μια συσκευή που προορίζεται να αντικαταστήσει τους γερμανικούς και ισπανικούς τυφώνες, και Rafales γαλλικά.

Πράγματι, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μόνο 6 από τις πλουσιότερες χώρες, από τις 28 χώρες μέλη, έχουν εξοπλιστεί με αυτές τις δύο συσκευές, οι τιμές των οποίων για αγορά και χρήση τις βάζουν πέρα ​​από πολλούς προϋπολογισμούς.

Όταν μπορούν, είναι εις βάρος ενός στόλου σημαντικού μεγέθους, όπως το Βέλγιο που αναγκάστηκε να επαναφέρει τον εναέριο στόλο της σε 32 αεροσκάφη για να μπορέσει να αποκτήσει αντικαταστάτη για το F16.

Επιπλέον, η επιλογή μιας μόνο συσκευής εμποδίζει πολλές διαδικασίες, είτε τεχνολογικές είτε βιομηχανικές, θέτοντας σε κίνδυνο ολόκληρο τον εναέριο στόλο των εν λόγω χωρών.

2- Ο κίνδυνος για τη διατήρηση των βιομηχανικών δεξιοτήτων

Εστιάζοντας σε ένα μόνο μαχητικό αεροσκάφος, που υποστηρίζεται, είναι αλήθεια, από drones διαφορετικών μεγεθών, το FCAS απαιτεί αυστηρή κατανομή των βιομηχανικών δυνατοτήτων των συμμετεχόντων ευρωπαϊκών εταιρειών.

Στο βαθμό που οι γαλλικές, γερμανικές και ισπανικές βιομηχανίες έχουν κοινές δεξιότητες και η FCAS θα καλύπτει όλες τις ανάγκες των αεροπορικών δυνάμεων αυτών των τριών χωρών, φαίνεται προφανές ότι ορισμένοι κατασκευαστές, έχοντας αναπτύξει δεξιότητες αιχμής με τα χρόνια, θα πρέπει να χάσουν το όφελος αυτής της γνώσης, επειδή ο εξοπλισμός θα έχει ανατεθεί σε άλλη χώρα για λόγους βιομηχανικής κοινής χρήσης.

Με άλλα λόγια, οι χαμένοι από τη βιομηχανική διανομή του FCAS είναι πιθανό να εξαφανιστούν από αυτές τις αγορές, γεγονός που αντιπροσωπεύει μια μορφή αναγκαστικής ευρωπαϊκής βιομηχανικής ενοποίησης που είναι πολύ αναποτελεσματική.

Επιπλέον, αυτό θα παρεμποδίσει τις δυνατότητες της Γαλλίας, η οποία σήμερα είναι σε θέση να σχεδιάσει και να κατασκευάσει μόνη της ένα αεροσκάφος μάχης, να εξετάσει το σχεδιασμό ενός αεροσκάφους συμπληρωματικό του FCAS ή να το διαδεχθεί ανεξάρτητα.

Έτσι, ενώ ο ανεμοστρόβιλος και Typhoon επέτρεψε στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες να αυξήσουν τις δεξιότητές τους, το πρόγραμμα FCAS κινδυνεύει να αναγκάσει τη γαλλική βιομηχανία να εγκαταλείψει τις δεξιότητες που είναι απαραίτητες για το σχεδιασμό ενός εναέριου συστήματος και επομένως να μην είναι σε θέση, στο μέλλον, να εξετάσει το σχεδιασμό μιας νέας συσκευής μόνο σε συνεργασία με άλλους ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ.

Υπό το πρόσχημα της στρατηγικής ανεξαρτησίας από την Ουάσιγκτον, η FCAS οικοδομεί, με τη σημερινή της μορφή, τη γαλλική στρατηγική εξάρτηση από τους Ευρωπαίους εταίρους της, πρωτίστως, τη Γερμανία.

3- Τεχνολογικός κίνδυνος.

Το πρόγραμμα FCAS βασίζεται σε ένα γνωστό παράδειγμα στη διαχείριση της καινοτομίας, που αποτελείται από την έναρξη από μια κενή σελίδα και την πρόβλεψη μελλοντικών αναγκών, για τον καθορισμό ενός έργου αποκομμένου από τους προηγούμενους περιορισμούς, χωρίς πλέον λόγους να είναι στο μέλλον.

Αυτός είναι ο ίδιος ο ορισμός του ενοχλητικού προγράμματος που εφαρμόζουν τακτικά η DARPA ή η Google. Ωστόσο, εάν η προσέγγιση έχει πολλές αρετές, είναι επίσης, μακράν, η πιο επικίνδυνη, επειδή ευνοεί την υπερβολική τεχνολογία και μια φιλοδοξία μερικές φορές αποκομμένη από την τεχνολογική και επιχειρησιακή πραγματικότητα.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, στα χαρτοφυλάκια θεσμικών επενδυτών τεχνολογίας, όπως τα αμερικανικά συνταξιοδοτικά ταμεία, αυτού του είδους τα προϊόντα αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μερίδιο των επενδύσεων, λειτουργώντας ως δυνητικό, αλλά όχι απαραίτητο, μπαλαντέρ.

Είναι επίσης αξιοσημείωτο να σημειωθεί ότι το πρόγραμμα F35 βασίστηκε, και εξακολουθεί να βασίζεται, σε αυτά τα ίδια παραδείγματα, όπως το πρόγραμμα καταστροφέων Zumwalt ή το ελικόπτερο Comanche, αμερικανικά προγράμματα που μοιράζονται ένα σημαντικό χαρακτηριστικό, την εκπληκτική μετατόπιση του κόστους.

Εάν ο στρατός των ΗΠΑ και το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ήταν σε θέση να βάλουν τέλος στην οικονομική αιμορραγία που αντιπροσωπεύουν αυτά τα προγράμματα, η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ κράτησε το F35 σε απόσταση αναπνοής, καθιστώντας το το πιο ακριβό στην ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών. αεροσκάφος που μόλις αρχίζει, μετά από 400 και πλέον μονάδες κατασκευής, να εκτελεί επιχειρησιακές αποστολές και του οποίου το κόστος συντήρησης παραμένει διπλάσιο από το αναμενόμενο.

Σημειώστε επίσης ότι αυτό το παράδειγμα είναι ακριβώς το αντίθετο από τις συστάσεις που έγιναν από την GIFAS το 2016 σχετικά με τη διεξαγωγή της Ε&Α και τη γαλλική στρατιωτική αεροναυτική παραγωγή, οι οποίες βασίστηκαν σε κύκλους επίδειξης που προορίζονταν να αναπτύξουν και να καταστήσουν αξιόπιστες τις τεχνολογίες που θα είχαν ενσωματωθεί στη συνέχεια στο μορφή στοιχειωδών τούβλων στην κατασκευή πρωτοτύπων και σειρών συσκευών.

4- Ο οικονομικός κίνδυνος

Πέρα από τις πολιτικές και ευρωπαϊκές πτυχές, που είδαμε ότι δεν είναι βέλτιστες, το πρόγραμμα FCAS δικαιολογήθηκε από τις γαλλικές και γερμανικές αρχές από την αδυναμία των ευρωπαϊκών χωρών να αναπτύξουν μόνες τους ένα σύστημα αεροπορικής μάχης του μέλλοντος, τόσο τεχνολογικά όσο και δημοσιονομικά. .

Αυτά τα δύο αξιώματα είναι πολύ αμφισβητήσιμα, καθώς η Γαλλία είναι σε μεγάλο βαθμό σε θέση να εκτελέσει το τεχνολογικό πρόγραμμα αυτόνομα, και η μελέτη των δημοσιονομικών αποδόσεων της αμυντικής επένδυσης στο La Défense à Valorisation Positive υπονομεύει το δεύτερο.

Αλλά κυρίως μέσω του σχεδιασμού της η FCAS απειλεί τη γαλλική εθνική οικονομία. Πράγματι, η Αμυντική Βιομηχανία έχει καθοριστικό οικονομικό ρόλο για τη χώρα, με 200.000 άμεσες θέσεις εργασίας που αντιπροσωπεύουν το 13% της εθνικής βιομηχανικής παραγωγής και κατά μέσο όρο εξαγωγές που φτάνουν τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, απαραίτητες για την εξισορρόπηση του εμπορικού ισοζυγίου από τη χώρα.

Ωστόσο, οι εξαγωγές από Rafale, το μόνο αεροσκάφος που διατίθεται προς πώληση από σήμερα έως το 2040, αναμφίβολα θα γίνει πιο δύσκολο μετά το 2030, όταν θα έχουν παραδοθεί σχεδόν όλα τα αεροσκάφη που προορίζονται για τις γαλλικές δυνάμεις.

Από εκεί και πέρα, η γαλλική στρατιωτική αεροναυπηγική βιομηχανία, που συγκεντρώνει περισσότερες από 500 εταιρείες, θα έχει μόνο μια προοπτική βιομηχανικής παραγωγής μερικών δεκάδων Rafale κατά την περίοδο μεταξύ 2030 και 2040, ενώ η διατήρηση μιας γραμμής παραγωγής απαιτεί την ετήσια παραγωγή 11 συσκευών, θέτοντας σοβαρές απειλές για τη διατήρηση των βιομηχανικών δεξιοτήτων και της απασχόλησης, καθώς και για τα σχετικά κοινωνικά και φορολογικά έσοδα.

Από την άλλη πλευρά, η Γαλλία και η Ευρώπη θα απουσιάσουν από τους διεθνείς διαγωνισμούς για την αντικατάσταση πολεμικών αεροσκαφών μεταξύ 2030 και 2040/45, γιατί κανένα Rafale ούτε το Typhoon, ακόμη και εκσυγχρονισμένο, θα μπορέσει να επικρατήσει έναντι του αμερικανικού F35, του ρωσικού Su-57 ή του κινεζικού FC31, για να μην αναφέρουμε τα προγράμματα αεροσκαφών «5ης γενιάς» της Κορέας, της Τουρκίας ή της Ιαπωνίας, που θα μπορούσαν κάλλιστα να κάνουν την αγορά ακόμη πιο δύσκολη από είναι σήμερα.

5- Ο κίνδυνος για την άμυνα της Ευρώπης.

Εάν το FCAS αποτελεί σημαντικές απειλές για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και την οικονομία, αντιπροσωπεύουν πολύ λίγα σε σύγκριση με τον κίνδυνο που ενέχει για τις γαλλικές και ευρωπαϊκές αμυντικές δυνατότητες.

Πράγματι, παρά τα τρέχοντα προγράμματα εκσυγχρονισμού, για την Rafale όπως τα Typhoon, αυτές οι συσκευές δεν θα μπορούν πλέον να ανταποκρίνονται στις λειτουργικές απαιτήσεις των κινηματογράφων υψηλής έντασης από το 2025/2030 στην τρέχουσα μορφή τους. Πράγματι, ελλείψει εξειδικευμένων εκδόσεων για ηλεκτρονικό πόλεμο, τα γαλλικά και γερμανικά αεροσκάφη θα είναι πολύ εκτεθειμένα σε σύγχρονες αντιαεροπορικές άμυνες όπως το S400 ή το ρωσικό S500.

Το ίδιο ισχύει και για την ακύρωση του γαλλο-βρετανικού προγράμματος μάχης stealth FCAS, το οποίο επρόκειτο να ξεκινήσει την επιχειρησιακή του σταδιοδρομία το 2030, και το οποίο επρόκειτο να υποστηρίξει την Rafale et Typhoon στις αποστολές τους να εξαλείψουν τις άμυνες σε αμφισβητούμενα περιβάλλοντα.

Απομένουν λίγα περισσότερα για τα ευρωπαϊκά αεροπλάνα από την απόδοση του πυραύλου METEOR και του μελλοντικού πυραύλου κρουζ, ώστε να μπορούν να ελπίζουν ότι θα δώσουν πλήγματα εναντίον ενός τεχνολογικού αντιπάλου ή σε ένα αποτελεσματικά προστατευόμενο έδαφος.

Ωστόσο, όπως όλες οι δυτικές δυνάμεις, τόσο οι γαλλικές όσο και οι γερμανικές δυνάμεις εξαρτώνται πλήρως από τις δυνατότητες υποστήριξης των αεροπορικών δυνάμεών τους, λόγω της ιδιαίτερα έντονης αριθμητικής αδυναμίας των χερσαίων δυνάμεών τους. Εξουδετερώνοντας αυτήν την αεροπορική δύναμη, όλες οι ευρωπαϊκές ηπειρωτικές αμυντικές δυνατότητες θα είναι επομένως πολύ εκτεθειμένες, λόγω του σχεδιασμού της FCAS.

Συμπέρασμα

Βλέπουμε ότι, παρά τον ενθουσιασμό που προκαλεί, το πρόγραμμα FCAS δεν είναι απαλλαγμένο από ελαττώματα που μπορούν να δημιουργήσουν μεγάλους κινδύνους για την οικονομία, την τεχνολογική ανεξαρτησία και την ασφάλεια των χωρών που συμμετέχουν σε αυτό καθώς και της ευρωπαϊκής ηπείρου.

Αυτοί οι κίνδυνοι και οι κίνδυνοι δεν είναι απαγορευτικοί και υπάρχουν λύσεις που θα επέτρεπαν στο πρόγραμμα να ενσωματωθεί σε μια ασφαλέστερη και πιο ανοιχτή προσέγγιση, σε όλους τους τομείς.

Εξάλλου, δεν είναι η ύπαρξη αυτών των συνακόλουθων απειλών, αλλά η απουσία λήψεώς τους που εγείρει σήμερα ένα ερώτημα, και θέτει υπό αμφισβήτηση τους στόχους που επιδιώκουν οι πρωταγωνιστές του προγράμματος...

Πράγματι, μεταξύ των πιθανών και εφαρμόσιμων λύσεων, θα ήταν δυνατό να αναπτυχθεί γρήγορα μια έκδοση αφιερωμένη στον ηλεκτρονικό πόλεμο του Rafale και Typhoon, καθώς και επανέναρξη του προγράμματος FCAS με βάση τον Νευρώνα, με γρήγορο χρονοδιάγραμμα, ώστε να υπάρξει ένα τρίπτυχο πολεμικών αεροσκαφών/ηλεκτρονικού πολέμου και UCAV σε επιχειρησιακό και εμπορικό επίπεδο πριν από το 2030.

Επιπλέον, θα ήταν κερδοφόρο να χωριστεί το πρόγραμμα στα δύο, με ένα μονοκινητήριο αεροσκάφος σε τιμή μονάδας προσβάσιμο σε «μικρές ευρωπαϊκές χώρες» έως το 2030, που θα αντικαταστήσει τα αεροσκάφη τύπου F16, Mirage 2000 και πιθανώς Mig-29. , και μια πιο βαριά συσκευή, στον ορίζοντα, για αντικατάσταση Rafale et Typhoon.

Αυτή η προσέγγιση θα καταστήσει επίσης δυνατό το ευρύτερο άνοιγμα του προγράμματος στους ευρωπαίους εταίρους, διατηρώντας παράλληλα τις δεξιότητες όλων των ευρωπαίων ενδιαφερόμενων μερών της BITD.

Θα ήταν λυπηρό εάν το πρόγραμμα FCAS, το οποίο στοχεύει να αποτελέσει παράδειγμα ευρωπαϊκής καινοτομίας, καταλήξει να γίνει νέμεσις, όπως συνέβαινε στην εποχή του, με τον αντικατοπτρισμό IIIV Gerfaut, θύμα υπερβολικού ιδεολογισμού και έλλειψης διάκρισης στη διεξαγωγή του προγράμματος.