Πριν από λίγες μέρες, δήλωσε ο αναλυτής της Forecast International, Daniel Darling δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με τον αντίκτυπο της τρέχουσας επιδημίας κοραναϊού στις γερμανικές αμυντικές δαπάνες στα επόμενα χρόνια. Πέρα από τη ζοφερή απογραφή που συνέταξε ο Ντάνιελ Ντάρλινγκ, μπορεί κανείς να αναρωτηθεί για τα προγράμματα που θα μπορούσαν να υποφέρουν περισσότερο από πιθανές περικοπές δαπανών από το γερμανικό Υπουργείο Άμυνας.
Οικονομική επιβράδυνση και μείωση των αμυντικών δαπανών
Όσον αφορά τη διαχείριση κρίσεων υγείας, η Γερμανία είναι μια από τις ευρωπαϊκές χώρες που χειρίζεται καλύτερα την επιδημία του Covid-19 που σήμερα χτυπά τον πλανήτη. Η χώρα διαθέτει όντως ένα σύστημα υγείας σχετικά απρόσιτο από περικοπές του προϋπολογισμού και μια βιομηχανική υποδομή για την παροχή ιατρικού εξοπλισμού για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού.
Ωστόσο, όπως και άλλες χώρες του κόσμου, η καλή διαχείριση της κρίσης στην υγεία από τις γερμανικές αρχές δεν θα επιτρέψει στη χώρα να ξεφύγει από τις οικονομικές συνέπειες της επιδημίας. Για να προβλέψει τον αντίκτυπο της επιδημίας στη γερμανική οικονομία, ο Ντάνιελ Ντάρλινγκ βασίζεται τόσο στα στοιχεία που είναι γνωστά σήμερα όσο και σε σύγκριση με την οικονομική κρίση του 2008. Και τα συμπεράσματα είναι κρύα στο πίσω μέρος.
Πράγματι, ακόμη και πριν από τα πρώτα μέτρα περιορισμού στην Ευρώπη, το πρώτο τρίμηνο του 2020 φαινόταν ιδιαίτερα κακό για τη γερμανική οικονομία. Οι αναλυτές σχεδιάζουν τώρα μείωση του ΑΕΠ περίπου 4% σε σύγκριση με πέρυσι. Επομένως, η Γερμανία θα εισέλθει μια σοβαρή ύφεση, η οποία θα συνοδευόταν από μαζική αύξηση της ανεργίας. Μια κρίση χωρίς κοινό μέτρο με εκείνη του 2008-2009, η οποία ωστόσο είχε πλήξει τον γερμανικό πληθυσμό. Ακόμη χειρότερα, αυτές οι αναλύσεις γενικά δεν λαμβάνουν υπόψη την πιθανότητα ότι η τρέχουσα επιδημία είναι μόνο το πρώτο επεισόδιο σε μια μακρά σειρά, με μέτρα περιορισμού που θα επιτύχουν κάθε φορά που ο ιός επιστρέφει.
Όπως σε πολλές άλλες χώρες, η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα αποδεσμεύσει αρκετά εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ κεφαλαίων για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας. Οι συνταγματικοί περιορισμοί που εμποδίζουν τη διατήρηση ενός διαρθρωτικού ελλείμματος άνω του 0,35% του ΑΕΠ έχουν επίσης ανασταλεί. Δυστυχώς, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, όλα δείχνουν ότι η γερμανική και η ευρωπαϊκή οικονομία θα χρειαστούν χρόνο για να ανακάμψουν.
Σε ένα πλαίσιο ύφεσης, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει αναγκαστικά να εξοικονομήσουν χρήματα, αλλά επίσης να επανεξετάσουν ορισμένες από τις προτεραιότητές τους, ιδίως αυξάνοντας τις δαπάνες τους στον τομέα της υγείας και της εσωτερικής ασφάλειας. Όπως σε κάθε κρίση, οι αμυντικές δαπάνες θα μπορούσαν τότε να μεταβληθούν για δημοσιονομική προσαρμογή. Και αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη Γερμανία, όπου τα στρατιωτικά ζητήματα αντιμετωπίζονται με λίγη υποστήριξη από το κοινό. Μετά από σοβαρές περικοπές στον προϋπολογισμό και διοικητική αναδιάρθρωση μεταξύ 2008 και 2010, το Bundeswehr φάνηκε αργά να ανακτήσει αξιοπρεπή μορφή και αποτελεσματικότητα. Αυτές οι προσπάθειες θα μπορούσαν να μειωθούν σε τίποτα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στην καλύτερη περίπτωση, φαίνεται ότι θα σταματήσει η σταδιακή αύξηση των αμυντικών δαπανών. Το Υπουργείο Άμυνας θα πρέπει τότε να είναι ικανοποιημένο με έναν σταθερό προϋπολογισμό, ο οποίος θα εξακολουθούσε να παγιώνει τα κέρδη, ακόμη και αν ορισμένα προγράμματα έβλεπαν τις φιλοδοξίες τους να μειώνονται. Ωστόσο, είναι πιθανό ότι η γερμανική άμυνα θα πληρώσει σε μεγάλο βαθμό για τις προσπάθειες οικονομικής ανοικοδόμησης της χώρας με καθαρή μείωση των πιστώσεων που χορηγούνται στους στρατούς. Σε κάθε περίπτωση, ορισμένα από τα κύρια γερμανικά αμυντικά προγράμματα θα πρέπει να μειωθούν, να καθυστερήσουν, να αναδιαρθρωθούν ή απλώς να ακυρωθούν.
Μια απειλή για τα γερμανικά και ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα
Σε ένα πλαίσιο διαρκούς ύφεσης, η Γερμανία θα βρεθεί αντιμέτωπη με μια διπλή αντιφατική επιταγή. Από τη μία πλευρά, θα είναι απαραίτητο να ενθαρρυνθεί η τοπική βιομηχανία να τη διατηρήσει μακροπρόθεσμα, πράγμα που συνεπάγεται την πραγματοποίηση μεγάλων δαπανών χωρίς να υπάρξει άμεση οικονομική απόδοση. Από την άλλη πλευρά, θα είναι απαραίτητο να περιοριστεί όσο το δυνατόν περισσότερο το έλλειμμα της χώρας και, ως εκ τούτου, οι μεγάλες δαπάνες.
Ακόμα και αν μειωθούν οι αμυντικές δαπάνες, δεν θα σταματήσουν όλα, και θα πρέπει να γίνουν επιλογές σε ποια προγράμματα θα διατηρηθούν και ποια θα ακυρωθούν. Για να υποστηρίξουμε τη γερμανική αμυντική βιομηχανία μακροπρόθεσμα, το ιδανικό θα ήταν να παραγγείλουμε εξοπλισμούς που αναπτύχθηκαν και παράγονται στη Γερμανία. Για τον περιορισμό των εξόδων, η αγορά εξοπλισμού στο εξωτερικό, ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, θα μπορούσε αντίθετα να προτιμηθεί, ακόμη και αν ανταποκρίνεται σε μια βραχυπρόθεσμη προσέγγιση.
Ωστόσο, σε όλες τις περιπτώσεις μπορεί κανείς να φανταστεί ότι τα προγράμματα που εκτελούνται σε συνεργασία με άλλες ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να είναι τα πιο απειλούμενα. Πράγματι, τα τελευταία απαιτούν γενικά μεγάλες επενδύσεις και κατανέμονται μακροπρόθεσμα, χωρίς να είναι δυνατή η διασφάλιση εθνικών κατασκευαστών. Αυτό το είδαμε ξεκάθαρα κατά τις διαπραγματεύσεις με το Παρίσι γύρω από το μαχητικό αεροσκάφος FCAS / FCAS ή τη δεξαμενή μάχης MGCS, όπου το Bundestag ήθελε να εξασφάλιση της θέσης των Γερμανών βιομηχάνων σε σύγκριση με τους Γάλλους ομολόγους τους. Σε ένα πλαίσιο διαρκούς κρίσης, ο πειρασμός να υποστηρίξουμε τους εθνικούς βιομηχανικούς πρωταθλητές θα είναι ακόμη ισχυρότερος.
Ως εκ τούτου, τα προγράμματα FCAS/FCAS και MGCS θα μπορούσαν να είναι από τα πιο επηρεασμένα από την τρέχουσα κρίση. Από τη μία πλευρά, η Γερμανία από μόνη της έχει τις ικανότητες να αναπτύξει έναν διάδοχο του Leopard 2. Και μάλιστα σε περίπτωση συνέχιση της γαλλο-γερμανικής συνεργασίας, μια ελάχιστη λύση που διατυπώθηκε γύρω από το EMBT που παρουσιάστηκε το 2018 από την KNDS θα μπορούσε να φαίνεται επαρκής. Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά τα μαχητικά αεροσκάφη, ο ορίζοντας του 2040 θα φαίνεται αναμφίβολα μακριά καθώς η χώρα αντιμετωπίζει μια σοβαρή οικονομική κρίση. Επιπλέον, όπως στην περίπτωση του MGCS, θα είναι δυνατόν να δικαιολογηθούν μεγάλες επενδύσεις σε ένα νέο μαχητικό αεροσκάφος, όταν προβλέπεται να αντικατασταθούν το Tornado τουλάχιστον τρεις μαχητές την τρέχουσα δεκαετία;
Αυτό το ζήτημα της αντικατάστασης του Tornado θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το πρώτο που θα επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος της τρέχουσας κρίσης. Στα τέλη Μαρτίου, δημοσιεύματα από το Βερολίνο έκαναν λόγο για αγορά 90 Eurofighters Typhoon εκσυγχρονισμένο, γύρω στα τριάντα Super Hornets και περίπου δεκαπέντε Growlers ηλεκτρονικού πολέμου. Μια φιλόδοξη αγορά, που θα ενίσχυε τις δυνατότητες του Luftwaffe. Τους επόμενους μήνες, θα είναι απαραίτητο να δούμε τι σκοπεύει να δώσει η συνέχεια του Βερολίνου σε αυτήν την ιδέα, αλλά όλα δείχνουν ότι πιθανότατα δεν θα είναι δυνατόν να επιλεγεί τριπλός στόλος μαχητικών αεροσκαφών, ενώ χρηματοδοτείται η ανάπτυξη του FCAS. Ομοίως, Πρόγραμμα αντικατάστασης βαρέων ελικοπτέρων CH-53 θα μπορούσε να καθυστερήσει ή να απλουστευθεί, κάτι που θα μπορούσε να ευνοήσει τον ανταγωνιστή που προσφέρει το πιο οικονομικό ελικόπτερο για αγορά, στην περίπτωση αυτή το Boeing CH-47 και όχι το Sikorsky CH-53K.
Τέλος, θα είναι απαραίτητο να δούμε αν οι γερμανικοί στρατοί θα έχουν τα μέσα να συνεχίσουν τις αγορές τους και τις παραδόσεις εκστρατευτικού εξοπλισμού, όπως το αεροσκάφος μεταφοράς A400M, τις μελλοντικές φρεγάτες MKS-180 ή ακόμα και τα δύο τελευταία υποβρύχια τύπου 212; Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνουν επιλογές και θα επηρεάσουν αναμφίβολα άμεσα τη γερμανική και ευρωπαϊκή βιομηχανία.