Ένα γερμανικό δικαστήριο εξέδωσε απόφαση 03 Δεκεμβρίου 2019, η οποία ακυρώνει την αναστολή που αποφάσισε η γερμανική κυβέρνηση για τις παραδόσεις όπλων στη Σαουδική Αραβία. Ξεκίνησε τον Οκτώβριο 2018η απόφαση αναστολής είχε γίνει επισημοποιήθηκε τον Μάρτιο 2019. Πρέπει να λήξει τον Μάρτιο 2020. Για την ιστορία, αυτή η απόφαση ανακοινώθηκε από την Angela Merkel μετά τη δολοφονία του Σαουδάραβου δημοσιογράφου Jamal Khashoggi. Δεν αφορούσε επισήμως τη σύγκρουση στην Υεμένη, η οποία εμπόδισε τη Γερμανία να υποχρεωθεί επίσης να επιβάλει εμπάργκο στις παραδόσεις στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μέλος του ίδιου συνασπισμού και σημαντικό άμεσο πελάτη για τους γερμανούς βιομηχάνους. Η Γερμανία είχε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει αυτήν την αναστολή να εμποδίσει ορισμένες γαλλικές εξαγωγές με τα γερμανικά νομίσματα, τα οποία οδήγησαν τα δύο κράτη να διαπραγματευτούν μια συμφωνία, όμως, αναστέλλονται με τις ιδιοτροπίες της Βundestag.
Το γερμανικό δικαστήριο αποφάσισε μετά από καταγγελία του βιομήχανου Rheinmetall μετά την ακύρωση της άδειας εξαγωγής που αφορούσε τη μεταφορά τεθωρακισμένων οχημάτων 110 " Πυγμάχος Μέρος των οποίων είχε ήδη παραδοθεί πριν από την αναστολή των εξαγωγών. Φαίνεται ότι η απόφαση έχει τη μορφή και όχι το βάσιμο, δεδομένου ότι το δικαστήριο έκρινε ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν τήρησε τις διαδικασίες που αφορούν την αναστολή της άδειας, η οποία θα επιτρέψει ιδίως στον θιγόμενο αποζημίωση για την οικονομική ζημία. Η κυβέρνηση μπορεί να προσβάλει αυτή την απόφαση.
Πρέπει να υπενθυμιστεί ότι η Rheinmetall εξάγει ορισμένα από τα όπλα που εντοπίστηκαν άμεσα από εμπειρογνώμονες των επιτροπών του ΟΗΕ ως χρησιμοποιούμενα σε απεργίες που ενδέχεται να συνιστούν σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου (IHL).[1]. Ο γερμανικός όμιλος, ο οποίος απολαμβάνει σημαντική γερμανική υποστήριξη στο Bundestag, συνέχισε να προωθεί τη σύγκρουση στην Υεμένη πολύ μετά την απόφαση του Βερολίνου, ιδίως μέσω των εργοστασίων της στη Νότια Αφρική ή τη Σαουδική Αραβία, παρακάμπτοντας έτσι το πρόβλημα. Εθνική.
Αυτή η απόφαση είναι μια πρώτη στη μακρά συζήτηση που αναστατώνει τα δυτικά κράτη σχετικά με το θέμα των εξαγωγών όπλων στη Σαουδική Αραβία, επειδή παρεμβαίνει «ενάντια» σε τρέχοντες ισχυρισμούς και προς όφελος ενός βιομηχάνου. Για αρκετά χρόνια, οι μη κυβερνητικές οργανώσεις προσπάθησαν να προσβάλουν την εγκυρότητα των αδειών εξαγωγής όπλων των διαφόρων δυτικών χωρών, ζητώντας παράλληλα την καλύτερη υποβολή αυτών των διαδικασιών εξαγωγής στην απόφαση των δικαστηρίων και στον έλεγχο των εθνικών αντιπροσωπειών. . Έτσι, στην Ιταλία, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στο Βέλγιο ή στον Καναδά αναλήφθηκαν νομικές ενέργειες, με λίγο πολύ επιτυχία.
Το επίκεντρο του θέματος είναι η οργάνωση του ελέγχου των εξοπλισμών, ειδικά για κάθε χώρα. Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμμετείχαν στην κοινή θέση 944 / 2008 "Καθορισμός κοινών κανόνων που διέπουν τον έλεγχο των εξαγωγών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού". Αλλά αυτό είναι μόνο μια «θέση» και όχι «κανονισμός» ή «οδηγία», που συνεπάγεται σε κοινοτικό επίπεδο ότι η εφαρμογή του είναι μη δεσμευτική και αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια κάθε ατόμου. Κράτος μέλος. Επιπλέον, τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν επικυρώσει το Συνθήκη για το εμπόριο όπλων, η οποία καθορίζει ουσιαστικά παρόμοιους κανόνες ελέγχου των εξαγωγών (η ευρωπαϊκή θέση απαιτεί - επιπλέον - να μην υπονομεύεται η ασφάλεια των εξαγωγών άλλων κρατών μελών). Και πάλι, το ATT είναι μια συνθήκη που εξουσιοδοτεί τα κράτη, αλλά χωρίς μηχανισμό περιορισμού.
Στη Γαλλία, το καθεστώς απαγόρευσης εφαρμόζεται από προεπιλογή: απαγορεύεται νομικά η παραγωγή ή εξαγωγή όπλων, αλλά είναι δυνατόν να ληφθεί εξαίρεση. Για εξαγωγή, αυτή η εξαίρεση εκδίδεται με τη μορφή άδειας από τον πρωθυπουργό, μετά από διαβούλευση με την διυπουργική επιτροπή μελέτης για την εξαγωγή πολεμικών υλικών. ο CIEEMG δίνει μια γνώμη που δεν δεσμεύει την κυβέρνηση: το θέμα θεωρείται ως «κυβερνητική πράξη», διακριτική ευχέρεια και χωρίς πιθανή προσφυγή εκ μέρους των αιτούντων. Στη Γαλλία, οι κατασκευαστές επομένως δεν έχουν «δικαίωμα» σε άδεια ούτε επομένως «δικαίωμα» αποζημίωσης σε περίπτωση άρνησης ή ακύρωσης.
Η νομική εταιρεία Ancile, σε συνεργασία με αρκετές ΜΚΟ, ζήτησε από τον Πρωθυπουργό το 2019 να αναστείλει τις γαλλικές άδειες εξαγωγής στη Σαουδική Αραβία. Αντιμέτωπος με την έλλειψη απάντησης, κατέλαβε το διοικητικό δικαστήριο που συμφώνησε να εκδικάσει την υπόθεση με την αιτιολογία ότι η "αναστολή" δεν είναι πιθανώς τόσο διακριτική όσο η "επιχορήγηση". Ωστόσο, το δικαστήριο απέρριψε τις ΜΚΟ, οι οποίες άσκησαν έφεση. Το Διοικητικό Εφετείο εκτιμάται με εντολή του 26 Σεπτεμβρίου ότι δεν έπρεπε να γνωρίζει το θέμα. Οι ΜΚΟ παρείχαν έτσι το Νοέμβριο 19 ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, ο οποίος πρέπει να κρίνει αν, όπως και η χορήγηση αδειών, η αναστολή αποτελεί επίσης μέρος κυβερνητικής πράξης, αδιάσπαστης από τη διεξαγωγή των διεθνών σχέσεων της Γαλλίας και, ως εκ τούτου, αδυνατεί να αμφισβητηθεί από το νόμο ή αντίθετα ότι οι περιπτώσεις που συνιστούν την αναστολή μπορούν να απαριθμηθούν περιοριστικά και να υποβληθούν σε διοικητική διαδικασία η οποία μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο προσφυγής.
Ανάλογα με τη χώρα, η άδεια εξαγωγής όπλων είναι λίγο πολύ διακριτική για την κυβέρνηση ή υπόκειται στον έλεγχο των δικαστηρίων. Οι ΜΚΟ συχνά κάνουν εκστρατεία για να αμφισβητηθεί το γαλλικό σύστημα, αντί να προτείνουν έλεγχο της νομιμότητας από τα δικαστήρια, ιδίως όσον αφορά τις διεθνείς δεσμεύσεις της Γαλλίας. Ωστόσο, η απόφαση που εκδόθηκε υπέρ της Rheinmetall απεικονίζει μία από τις βασικές αρχές του δικαστικού συστήματος: όταν υποβάλλεται διαδικασία στα δικαστήρια, δημιουργούνται δικαιώματα για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των κατασκευαστών. Εάν, κατά τύχη, τεθεί σε εφαρμογή τέτοιος έλεγχος στη Γαλλία, κινούμαστε προς την οριοθέτηση ενός πραγματικού «δικαιώματος εξαγωγής». Στην πραγματικότητα, εφόσον η άδεια παραμένει παρέκκλιση από την κυβέρνηση, οι κατασκευαστές δεν έχουν κανένα «δικαίωμα» στην άδεια, και κατά συνέπεια δεν υπάρχει δυνατότητα προσφυγής σε περίπτωση άρνησης της κυβέρνησης. Η γαλλική νομολογία βασίστηκε εξάλλου στις αποφάσεις που εκδόθηκαν από διοικητικά δικαστήρια εναντίον βιομηχανικών που επιτέθηκαν στο κράτος για αναστολή άδειας και που αρνήθηκαν να ακούσουν τις υποθέσεις.
Σε αυτόν τον τομέα όπως και σε άλλους, η κόλαση ανοίγει με καλές προθέσεις: εάν η διαδικασία υποβληθεί στα δικαστήρια για έγκριση, δεν θα είναι μόνο οι ΜΚΟ που θα προσφύγουν στο δικαστήριο, αλλά και οι βιομηχανικοί, με διάφορους λόγους: ορισμένοι βιομηχανικοί θα θέλουν να αναγκάσουν το κράτος να τους εκδώσει άδεια εξαγωγής σε μια χώρα για την οποία η κυβέρνηση πιστεύει ότι η πώληση όπλων θα έβλαπτε τα συμφέροντα της Γαλλίας. Ορισμένοι κατασκευαστές θα έρθουν να ζητήσουν οικονομική αποζημίωση σε περίπτωση ανάκλησης άδειας, αναγκάζοντας το κράτος να τους πληρώσει δημόσια χρήματα όταν, για παράδειγμα, η Γαλλία εφαρμόζει εμπάργκο των Ηνωμένων Εθνών μετά από μια σύγκρουση. Τέλος (ειδικά) οι βιομηχανικοί - Γάλλοι ή ξένοι - θα μπορούσαν να επιτεθούν στις άδειες των ανταγωνιστών τους για να προωθήσουν τις δικές τους εξαγωγές. Η κυβέρνηση πρέπει να διαχειρίζεται τους κινδύνους που προκαλεί η διεξαγωγή διεθνών σχέσεων ενώπιον των δικαστηρίων: θα υποστήριζε η κυβέρνηση την ψήφιση εμπάργκο στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εάν γνωρίζει ότι οι βιομηχανικοί θα μπορούσαν να το επιτεθούν σε περίπτωση αναστολής; άδειες;
Θα έχει προχωρήσει η συλλογική ασφάλεια; Θα μειωθεί η εμπορία όπλων; Η εξαγωγή όπλων είναι εγγενώς πολιτικό θέμα και αναμφίβολα πρέπει να παραμείνει έτσι. Θέλοντας πάρα πολύ να δικαστικοποιήσουμε όλες τις αποφάσεις, δημιουργούμε παράδοξα, τα οποία οδηγούν στον οπλισμό ιδιωτικών φορέων ενάντια στη δημόσια εξουσία και, στο τέλος, στη μείωση του πεδίου αρμοδιοτήτων των κυβερνήσεων που απορρέουν από ένα δημοκρατικό σύστημα προς όφελος των ομάδων. πίεση και οικονομικοί παράγοντες. Εάν ορισμένοι θέλουν το κράτος να αλλάξει τις πρακτικές του, είναι απαραίτητο να ηγηθεί του αγώνα σε πολιτικό επίπεδο. Η εναλλακτική λύση, η οποία συνίσταται στο να φέρει τον δικαστή στη διεξαγωγή των διεθνών σχέσεων, είναι τόσο επικίνδυνη και αντιπαραγωγική, συμπεριλαμβανομένων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
[1] "Επιστολή με ημερομηνία 25 Ιανουαρίου 2019 από την ομάδα εμπειρογνωμόνων για την Υεμένη που απευθύνεται στον Πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας" https://undocs.org/en/S/2019/83 - «Το πάνελ διαπίστωσε ότι το κονίαμα που χρησιμοποιήθηκε για αυτήν την επίθεση είχε χαρακτηριστικά αυτών που παράγονται είτε από Rheinmetall στη Γερμανία από θυγατρική της Νότιας Αφρικής Πυρομαχικά Rheinmetall Denel, που σύμφωνα με πληροφορίες παράγει επίσης κελύφη κονιάματος σε εργοστάσιο στη Σαουδική Αραβία ». Μέχρι σήμερα, δεν έχει εντοπιστεί γαλλικό όπλο σε περιοχές όπου ενδέχεται να έχουν σημειωθεί σοβαρές παραβιάσεις της IHL.